Ontdek regionale verschillen in erfenissen en schenkingen in België

In België variëren de fiscale regels voor erfenissen en schenkingen sterk per regio (Vlaanderen, Wallonië en Brussel). Deze verschillen kunnen een aanzienlijke invloed hebben op de belastingdruk voor erfgenamen en begunstigden. In dit artikel worden kernbegrippen uitgelegd, veelgestelde vragen beantwoord en een overzichtstabel van de regionale regels opgenomen.

1. Wat zijn successierechten?

Successierechten zijn belastingen op de nalatenschap van een overleden persoon. Deze rechten worden berekend op de netto waarde van het vermogen van de overledene op het moment van overlijden. De tarieven verschillen per regio en hangen af van de graad van verwantschap tussen de overledene en de erfgenamen.

• Vlaanderen: Roerende en onroerende goederen worden afzonderlijk belast, wat de belastingdruk verlaagt.
• Wallonië: Roerende en onroerende goederen worden geglobaliseerd, maar vanaf 2028 worden de tarieven verlaagd.
• Brussel: Goederen worden eveneens geglobaliseerd; er zijn geen hervormingen gepland.

2. Wat is de verdachtperiode bij schenkingen van roerende goederen?

De verdachtperiode is de termijn waarin een niet-geregistreerde schenking (en dus belastingvrij) alsnog in de nalatenschap wordt opgenomen indien de schenker overlijdt. Als deze termijn is verstreken, wordt de schenking niet meer belast met successierechten.

• Vlaanderen: Momenteel 3 jaar (wordt 5 jaar vanaf 2025).
• Wallonië: 5 jaar sinds 2022.
• Brussel: Blijft op 3 jaar.

3. Wat zijn de tarieven voor schenkingen van roerende goederen?

De tarieven voor schenkingen van roerende goederen zijn de belastingen die worden geheven bij het registreren van een schenking. Deze tarieven zijn doorgaans lager dan de successierechten.

• Tarieven in rechte lijn:
  • Vlaanderen en Brussel: 3 %.
  • Wallonië: 3,3 %.
• Tarieven voor anderen:
  • Vlaanderen en Brussel: 7 %.
  • Wallonië: 5,5 %.

4. Wat is een onroerende schenking en hoe wordt deze behandeld in de verschillende regio’s?

Een onroerende schenking is de overdracht van eigendom van een onroerend goed (huis, grond) aan een andere persoon. Dit moet verplicht worden vastgelegd via een notariële akte, wat automatisch leidt tot het betalen van schenkbelasting.

• Brussel: Als de onroerende schenking meer dan drie jaar vóór het overlijden heeft plaatsgevonden, wordt deze niet meegerekend bij de berekening van de successierechten. Dit biedt een fiscaal voordeel, zelfs voor relatief laat uitgevoerde schenkingen.
• Wallonië: De waarde van het geschonken goed wordt toegevoegd aan de nalatenschap als de schenking minder dan drie jaar vóór het overlijden heeft plaatsgevonden. De al betaalde schenkbelasting wordt wel in mindering gebracht op de successierechten. Als de schenking langer dan drie jaar geleden is gedaan, wordt deze niet meer meegeteld en zijn er geen extra belastingen verschuldigd.
• Vlaanderen: De regels zijn vergelijkbaar met Wallonië. Schenkingen die meer dan drie jaar vóór het overlijden zijn gedaan, hebben geen invloed op de berekening van de successierechten. Als de termijn van drie jaar niet wordt gerespecteerd, kunnen schenk- en successierechten worden gecombineerd.

Praktisch advies: In Wallonië en Vlaanderen is het aan te raden om onroerende schenkingen te plannen met tussenpozen van minstens drie jaar. Dit voorkomt dat bedragen van opeenvolgende schenkingen worden opgeteld, wat de belastingdruk aanzienlijk kan verlagen. In Brussel is deze termijn minder belangrijk voor onroerende schenkingen, maar goede planning blijft essentieel.

5. Wat is een generatie-overdracht?

Een generatie-overdracht is een strategie waarbij een deel van het vermogen direct wordt doorgegeven aan kleinkinderen (of een volgende generatie) om dubbele belasting (erfenis en schenking) te vermijden.

• Vlaanderen: Biedt een gedeeltelijke generatie-overdracht met 0 % schenkingsrechten (onder voorwaarden) binnen 12 maanden na overlijden.
• Wallonië en Brussel: Volledige afstand van de erfenis vereist, wat deze strategie minder aantrekkelijk maakt.

6. Hoe werkt de verrekening van buitenlandse successierechten?

In België worden successierechten geheven op het wereldwijde vermogen van de overledene (zowel Belgische als buitenlandse goederen). Om dubbele belasting te voorkomen, kunnen in het buitenland betaalde belastingen worden verrekend, afhankelijk van de regio:

• Vlaanderen en Brussel: Aangepast aan Europese rechtspraak, met ruimere verrekening.
• Wallonië: Nog niet aangepast.

Vergelijkingstabel: Schenkingen en Successierechten

Advies en Aanbevelingen

• Voorzie tijdig schenkingen: Vermijd verdachtperiodes door schenkingen te plannen over meerdere jaren (bij voorkeur elke drie jaar voor onroerend goed).
• Overweeg regionale voordelen: Als uw situatie flexibel is, bekijk dan of een verhuizing belastingvoordelen kan opleveren.
• Gebruik regionale tools: Maak gebruik van simulaties op de websites van regionale administraties (Vlabel, SPF Financiën).
• Raadpleeg een expert: Vraag advies aan een notaris of fiscalist om uw vermogensplanning af te stemmen op uw persoonlijke en familiale situatie.

Wettelijke Referenties

1. Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV):
   • Artikelen die betrekking hebben op nalatenschappen binnen een juridisch kader.
2. Wetboek van de Inkomstenbelastingen (WIB):
   • Artikelen over schenkingen en successies, inclusief verdachtperiodes en internationale verrekening.
3. Regionale regelgeving:
   • Vlaamse, Waalse en Brusselse decreten betreffende tarieven en verdachtperiodes.