Geactiveerde productie in de Belgische boekhouding en fiscaliteit: wat moet je weten om er correct van te profiteren?

Wat is geactiveerde productie?

Geen enkele bepaling van het Koninklijk Besluit WVV definieert expliciet wat geactiveerde productie is.

Geactiveerde productie verwijst naar de waarde van goederen en diensten die door een bedrijf voor zichzelf zijn geproduceerd en bedoeld zijn voor duurzaam gebruik binnen de bedrijfsactiviteiten. Dit omvat bijvoorbeeld de bouw van bedrijfsgebouwen, de ontwikkeling van interne software, enz.

Waarom geactiveerde productie registreren?

Het registreren van geactiveerde productie stelt bedrijven in staat om een getrouw beeld van hun activiteiten te geven en hun activa te waarderen. Dit verhoogt de activa op de balans, wat kan leiden tot verbeterde financiële ratio’s en een betere perceptie van de solvabiliteit van het bedrijf.

Is het verplicht om geactiveerde productie in de boekhouding te registreren?

Ja, in overeenstemming met het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV) en het Koninklijk Besluit van 30 januari 2001 tot uitvoering van het Wetboek van Vennootschappen (KB), moeten bedrijven geactiveerde productie registreren om transparantie en getrouwheid van de jaarrekening te waarborgen.

Hoe wordt geactiveerde productie geactiveerd?

1. Identificatie: Bepaal de goederen en diensten die door het bedrijf voor eigen gebruik zijn geproduceerd.
2. Evaluatieregels vaststellen conform de wetgeving:
   1. Geactiveerde productie wordt gewaardeerd tegen kostprijs;
   2. De kostprijs mag niet hoger zijn dan de door het bedrijf toegekende waarde aan het actief, gebaseerd op de toekomstige verwachte kasstromen zoals gepresenteerd in het bedrijfsplan (Advies van de CBN 2012/13);
   3. Bedrijven kunnen ervoor kiezen om bepaalde of alle indirecte productiekosten niet in de kostprijs op te nemen. Indien deze optie wordt uitgeoefend, moet dit worden vermeld in de toelichting bij de jaarrekening (art. 3:15 KB WVV);
   4. • Immateriële vaste activa die niet van derden zijn verworven, worden alleen tegen kostprijs geactiveerd voor zover deze kostprijs een voorzichtig vastgestelde schatting van de gebruikswaarde of toekomstige opbrengst voor het bedrijf niet overschrijdt (art. 3:38, al. 1 KB WVV). Indien geactiveerd, moeten deze kosten worden afgeschreven volgens de gebruikelijke regels.
3. Bepaling van de productiekosten: Neem alle directe en indirecte kosten met betrekking tot de productie op:
   1. Directe kosten: Kosten van materialen, directe arbeidskosten, onderaannemingskosten.
   2. Indirecte kosten: Algemene productiekosten, afschrijvingen van gebruikte apparatuur, beheerskosten.
4. Boekhouding:
   1. Debet: Vastgoedrekening (bijvoorbeeld 2x000 “Gebouwen in aanbouw”).
   2. Credit: Rekening geactiveerde productie (rekening 722000 “Geactiveerde productie - Gebouwen in aanbouw”).

Hoe lang wordt geactiveerde productie afgeschreven?

De afschrijvingsduur hangt af van de aard van het actief:

• Gebouwen: Gewoonlijk 33 jaar.
• Interne softwareontwikkeling: Tussen 3 en 5 jaar.
• Andere vaste activa: Volgens hun geschatte nuttige levensduur.

Het deel van de investeringswaarde of kostprijs dat overeenkomt met indirecte productiekosten kan op twee manieren worden afgeschreven: volledig in het belastingjaar waarin deze kosten zijn gemaakt, of door constante jaarlijkse afschrijvingen over een door de belastingplichtige bepaalde periode (art. 62 WIB 92).

De arresten van Brussel van 13 februari en 20 maart 2018 (Brussel (Nl.) (civ.) (6Ne ch.) nr. 2013/AF/206, 20 maart 2018) hebben verduidelijkt dat bedrijven de intern gerealiseerde gebouwen mogen opnemen tegen de verwervingsprijs, zonder verplichting om de kostprijs van eigen werkzaamheden op te nemen. De rechtbank oordeelde dat er geen sprake was van onderwaardering van activa omdat interne werkzaamheden die niet betaald zijn, geen uitgave vormen die in de waarde van de gebouwen moet worden opgenomen. Belastingplichtigen kunnen dus besparen op de kostprijs zonder de fiscale regels te overtreden. Deze interpretatie is echter bekritiseerd (zie hierover S. Van Crombrugge, Fiscologue nr. 1586, p. 7 & 8), waarbij sommigen van mening zijn dat door het bedrijf gedeeltelijk geproduceerde activa tegen kostprijs moeten worden gewaardeerd.

Welke soorten elementen kunnen worden geactiveerd in deze geactiveerde productie?

• Kunnen worden geactiveerd: Gebouwen, intern ontwikkelde software, voor intern gebruik vervaardigde machines, huurverbeteringen.
• Kunnen niet worden geactiveerd: Lopende uitgaven, klein gereedschap en uitrusting van geringe waarde, commerciële kosten zoals reclame en marketing.

Welke fiscale effecten heeft geactiveerde productie?

In het algemeen zijn er drie mogelijke effecten:

1. Afschrijvingen: Afschrijvingen zijn fiscaal aftrekbaar, wat het belastbare inkomen vermindert.
2. Verhoging van de activa: Dit kan de berekening van investeringsaftrekken beïnvloeden.
3. Belastingkredieten: Bij de ontwikkeling van bepaalde activa, zoals software, kunnen belastingkredieten voor onderzoek en ontwikkeling beschikbaar zijn.

Wat is het verschil tussen geactiveerde productie en lopende opdrachten?

• Geactiveerde productie: Goederen of diensten die door het bedrijf voor zichzelf zijn geproduceerd en bedoeld zijn voor duurzaam gebruik binnen de bedrijfsactiviteiten. Ze worden geboekt als vaste activa en afgeschreven over hun nuttige levensduur.
• Lopende opdrachten: Lopende werkzaamheden voor klanten, bedoeld om gefactureerd te worden zodra ze zijn voltooid. Ze worden geboekt als voorraden of lopende opdrachten en niet als vaste activa.

Hoe verschilt geactiveerde productie van het gebruik van overlopende rekeningen?

• Geactiveerde productie: Vertegenwoordigt goederen of diensten die door het bedrijf voor intern gebruik zijn gecreëerd en wordt geboekt als een geactiveerd actief.
• Overlopende rekeningen: Worden gebruikt om kosten en opbrengsten aan de juiste boekhoudperiode toe te rekenen, maar beïnvloeden de waarde van de vaste activa van het bedrijf niet.

Concreet voorbeeld in het kader van een vastgoedproject

Een bouwbedrijf realiseert een uitbreiding van zijn eigen gebouw voor een totale kostprijs van 200.000 EUR. Deze waarde wordt als volgt geactiveerd:

• Debet: Rekening 2x000 “Gebouwen in aanbouw” voor 200.000 EUR.
• Credit: Rekening 722000 “Geactiveerde productie - Gebouwen in aanbouw” voor 200.000 EUR.

Vervolgens wordt dit actief afgeschreven over 33 jaar, wat resulteert in een jaarlijkse afschrijving van 6.060,60 EUR (200.000 EUR / 33 jaar).

Adviezen en aanbevelingen

1. Nauwkeurigheid en documentatie: Zorg ervoor dat u de kosten die verband houden met de geactiveerde productie goed documenteert om de geactiveerde bedragen te rechtvaardigen.
2. Consultatie: Werk nauw samen met uw accountant om de fiscale voordelen van geactiveerde productie te optimaliseren.
3. Interne audit: Voer regelmatig interne audits uit om de correcte toepassing van de activerings- en afschrijvingsregels te controleren.

Door deze richtlijnen te volgen, kunnen bedrijven ervoor zorgen dat ze optimaal profiteren van hun interne investeringen en tegelijkertijd voldoen aan de geldende boekhoudkundige en fiscale verplichtingen in België.

​Wij staan aan uw zijde om u bij dit proces te begeleiden. U vindt volledige documentatie over de personenbelasting in onze Gids Personenbelasting 2024, Tax & Management edities (Alleen Franstalige versie).​