Benoeming en ontslag van bestuurders in BV's en NV's in België: wettelijk kader en praktische voorbeelden

In België worden de benoemings- en ontslagprocedures voor bestuurders in besloten vennootschappen met Besloten Vennootschap (bv's) en Naamloze Vennootschappen (nv's) geregeld door het Wetboek van vennootschappen en verenigingen (WVV).

Benoeming van bestuurders

In een BV

• Benoemingsprocedure : Volgens artikel 5:70 van het WVV wordt de bvba bestuurd door een of meer bestuurders, natuurlijke personen of rechtspersonen, al dan niet een college vormend. De bestuurders worden benoemd door de algemene vergadering van aandeelhouders, hetzij bij de oprichting van de vennootschap, hetzij later. De statuten bepalen de wijze van bestuur, of het nu gaat om een ​​enkele bestuurder, meerdere bestuurders met concurrerende bevoegdheden, of een collegiaal orgaan.
• Duur van de mandaat : Het WVV stelt geen maximale duur vast voor het mandaat van bvba-bestuurders, maar laat de statuten de duur bepalen, ongeacht of deze bepaald of onbepaald is.

In een NV

• Benoemingsprocedure : De bestuurders worden benoemd door de algemene vergadering, overeenkomstig artikel 7:85 en volgende van het WVV. De nv kan een monistische structuur aannemen met een raad van bestuur of een dualistische structuur met een raad van toezicht en een directieraad.
• Duur van het mandaat : Artikel 7:85, §1 van het WVV bepaalt dat de duur van het mandaat van bestuurders niet langer mag zijn dan zes jaar, met mogelijkheid tot herverkiezing, tenzij de statuten anders bepalen.

Ontslag van bestuurders

Gemeenschappelijke procedure voor BV's en NV's

• Vrijwillig ontslag : Een bestuurder kan te allen tijde ontslag nemen door zijn beslissing te melden aan het bestuursorgaan. Volgens artikel 5:70, §4 van het WVV voor bvba's en artikel 7:85, §4 van het WVV voor nv's, kan de ontslagnemende bestuurder, op verzoek van de vennootschap, in functie blijven totdat zijn vervanging is verzekerd. Bovendien voorzien deze artikelen erin dat de ontslagnemende bestuurder zelf de nodige stappen kan ondernemen om zijn ontslag tegenstelbaar te maken aan derden, met name door de publicatie van zijn ontslag in het Belgisch Staatsblad.
• Publicatie : Overeenkomstig artikel 2:18 van het WVV moet het ontslag worden gepubliceerd in de Bijlagen bij het Belgisch Staatsblad om tegenstelbaar te zijn aan derden. Traditioneel was deze publicatie de verantwoordelijkheid van de vennootschap. Het WVV staat de ontslagnemende bestuurder nu echter toe om zelf deze publicatie te verrichten, waardoor de snelle actualisering van de officiële informatie wordt gegarandeerd.

In geval van onenigheid

• Als de vennootschap weigert of te laat is met het publiceren van het ontslag, kan de ontslagnemende bestuurder zelf deze formaliteit vervullen, zoals voorzien in het WVV. Dit beschermt de bestuurder tegen verantwoordelijkheden na zijn ontslag. Dit is een wettelijk antwoord op de situatie die bestond vóór de inwerkingtreding van het nieuwe Wetboek van vennootschappen en verenigingen (1 mei 2019): een ontslagnemende bestuurder kon zijn ontslag niet zelf publiceren, tenzij door een gerechtelijke procedure te starten. Deze situatie leidde vaak tot geschillen, omdat, door onwetendheid, nalatigheid of kwade wil, de naam van de ontslagnemende bestuurder soms maanden of zelfs jaren na zijn ontslag in de wettelijke publicaties bleef staan. Dit had talrijke gevolgen, met name op het gebied van de aansprakelijkheid van bestuurders.
  

Administratieve formaliteiten

• Neerlegging bij de griffie : Elke benoeming of ontslag van een bestuurder moet worden neergelegd bij de griffie van de bevoegde ondernemingsrechtbank, overeenkomstig artikel 2:12 van het WVV. Voor statutaire bestuurders is een statutenwijziging nodig, waarvoor de tussenkomst van een notaris vereist is.
• Update van de KBO : De wijzigingen moeten worden geregistreerd bij de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO) om de transparantie en de juistheid van de informatie over de vennootschap te waarborgen.

Praktische voorbeelden

1. Klassiek geval van ontslag

Situatie : Meneer Dupont, enig bestuurder van een bvba, besluit ontslag te nemen. Hij informeert de algemene vergadering over zijn beslissing.

• Hij meldt zijn ontslag formeel per aangetekende brief aan het bestuursorgaan.
• Er wordt een algemene vergadering georganiseerd om een ​​opvolger te benoemen.
• Zodra zijn vervanging is vastgelegd, publiceert meneer Dupont zijn ontslag in het Belgisch Staatsblad en zorgt hij ervoor dat de update wordt uitgevoerd bij de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO).
• Gevolgen : Meneer Dupont is ontheven van alle verantwoordelijkheid met betrekking tot het beheer van de vennootschap vanaf de datum van publicatie.

2. Geval van ontslag met onenigheid

Situatie : Mevrouw Lefèvre is bestuurder in een bvba die wordt geleid door twee vennoten. Ze wil ontslag nemen, maar de andere vennoot, meneer Martin, verzet zich hiertegen fel.

• Mevrouw Lefèvre meldt haar ontslag per aangetekende brief, waarin ze aangeeft dat ze haar functie niet meer wil uitoefenen.
• Meneer Martin weigert de algemene vergadering te organiseren en stelt de publicatie in het Belgisch Staatsblad opzettelijk uit.
• Actie van de bestuurster : Overeenkomstig artikel 2:18 van het WVV publiceert mevrouw Lefèvre zelf haar ontslag in het Belgisch Staatsblad.
• Gevolgen van de publicatie :
  • Tegenstelbaarheid aan derden : Het ontslag wordt van kracht op de datum van publicatie, waardoor mevrouw Lefèvre wordt ontheven van alle verantwoordelijkheid voor latere beheersdaden.
  • Interne gevolgen : De vennootschap is nog steeds verplicht een algemene vergadering te organiseren om een ​​vervanger aan te stellen. Bij afwezigheid van een opvolger kan dit de governance van de vennootschap in gevaar brengen.

​

Het Belgische wettelijke kader, in het bijzonder het WVV, voorziet in duidelijke regels voor de benoeming en het ontslag van bestuurders in bvba's en nv's. Deze bepalingen maken het mogelijk om courante situaties efficiënt te beheren en bieden tegelijkertijd oplossingen in geval van onenigheid tussen partijen. De publicatie van het ontslag is een essentieel instrument om de transparantie te waarborgen en de rechten van ontslagnemende bestuurders te beschermen.