Wat is een fiscale forfaitaire regeling in België, en hoe kan ik deze gebruiken tot 2028?

Het belastingsforfait in België is een regeling die bepaalde beroepen toelaat om hun belastbare basis te vestigen op een forfaitaire schatting van hun winsten, in plaats van op de werkelijke winsten. Deze optie, hoewel beperkt in de tijd (verdwijning gepland in 2028), blijft toegankelijk voor bepaalde beroepen onder strikte voorwaarden. Dit artikel verkent het wettelijk kader, de principes en de situaties waarin het forfait kan worden geweigerd of behouden, gebaseerd op recente jurisprudentie.

1. Wat is het belastingsforfait?

Het belastingsforfait stelt bepaalde zelfstandige beroepen (slagers, bakkers, detailhandelaren, enz.) in staat om hun winst aan te geven op een forfaitaire basis. De tarieven worden jaarlijks vastgesteld door de belastingdienst.

Wettelijke basis: Artikel 342 van het Wetboek van de Inkomstenbelastingen (WIB) regelt de methoden voor het bepalen van inkomsten, inclusief het gebruik van het forfait.

2. Welke beroepen komen in aanmerking voor het belastingsforfait?

worden de beroepen die in aanmerking komen voor de forfaitaire regeling specifiek opgesomd door de belastingdienst:

• apothekers
• bakkers, brood- en banketbakkers
• caféhouders
• consumptie-ijsbereiders
• exploitanten van frietkramen
• foornijveraars
• herenkappers, dameskappers, heren- en dameskappers
• kleinhandelaars in diverse textiel- en lederwaren
• kleinhandelaars in kranten en tijdschriften
• kleinhandelaars in levensmiddelen
• kleinhandelaars in zuivelproducten en melkventers
• schoenherstellers
• slagers en spekslagers

3. Wie kan nog steeds genieten van het belastingsforfait?

U kunt gebruikmaken van het belastingsforfait als:

• U reeds actief was als zelfstandige voor1 januari 2022.
• Uw activiteit is opgenomen in de categorieën waarvoor forfaitaire tarieven bestaan.
• U de limieten en voorwaarden respecteert die door de belastingdienst zijn vastgesteld.

Na 1 januari 2028 wordt het systeem voor iedereen afgeschaft.

4. Forfaitaire btw-regeling: voor wie is de forfaitaire btw-regeling bedoeld?

• boek voor inkomende facturen
• boek voor uitgaande facturen (in voorkomend geval)
• dagboek voor ontvangsten (in voorkomend geval)
• gedetailleerde opgave van de bijkomende winst voortvloeiend uit bijzondere inkoopvoorwaarden
• berekeningsblad

5. Wat zijn de principes die de toepassing van het forfait omkaderen?

• Jaarlijkse keuze: De optie voor het forfait is niet permanent; u kunt elk jaar beslissen om het toe te passen of niet.
• Geen automatisch recht: De belastingdienst kan het forfait weigeren als hij bewijst dat uw werkelijke winsten aanzienlijk hoger liggen dan het aangegeven forfaitaire bedrag (Art. 342 WIB).

6. In welke gevallen kan de fiscus het forfait weigeren?

De fiscus kan de toepassing van het forfait weigeren als hij bewijst dat uw werkelijke winsten aanzienlijk hoger zijn. Dit kan worden vastgesteld met behulp van verschillende bewijsmiddelen, waaronder:

• Analyses van de werkelijke inkomsten via bankafschriften.
• Controles van kassasystemen.
• Vergelijking met sectorindicatoren.

Jurisprudentieel voorbeeld (Hof van Antwerpen, 05.03.2019):

Een schoenenwinkel die al jaren gebruik maakte van het forfait, zag zijn forfait geweigerd na een controle die hogere inkomsten aan het licht bracht dankzij een elektronisch kassasysteem.

7. Hoe uzelf verdedigen in geval van weigering?

Als de fiscus het forfait weigert:

1. Controleer het bewijs: Zorg ervoor dat het bewijs dat de fiscus aanvoert niet gebaseerd is op fouten, vermoedens of onjuiste berekeningen.
2. Betwist de significantie: Als uw werkelijke winsten het forfait niet substantieel overschrijden, kan de weigering onrechtmatig zijn.

Jurisprudentieel voorbeeld (Rechtbank van Gent, 17.01.2024):

Een detailhandelaar betwistte de weigering door te bewijzen dat vermeende niet-aangegeven liquide middelen afkomstig waren van de verkoop van aandelen en niet van bedrijfsinkomsten. De rechtbank oordeelde dat de vastgestelde verschillen (minder dan 5%) niet significant waren.

8. Wat zijn de risico's van een verkeerd gebruik van het forfait?

• Belastingcorrectie: Als de fiscus een substantieel verschil bewijst, wordt u belast op uw werkelijke winst, met nalatigheidsinteresten en eventuele boetes.
• Gerechtelijke vervolging: In ernstige gevallen van fraude of verzuim kunnen strafrechtelijke sancties van toepassing zijn.

9. Hoe maximaliseert u uw kansen om het forfait te behouden met uw boekhouder?

1. Houd een nauwgezette boekhouding bij: Zelfs onder forfait kunnen gedocumenteerde bewijzen van uw inkomsten en uitgaven geschillen voorkomen. Een forfait geeft u geen definitieve immuniteit.
2. Analyseer de sectortarieven: Zorg ervoor dat uw inkomsten overeenkomen met de normen van uw sector. Denk niet dat u slimmer bent dan de meerderheid van uw sectorgenoten.
3. Bereid een solide verdediging voor: In geval van controle, toon aan dat uw werkelijke winsten het forfait niet substantieel overschrijden. Geef de teugels niet los als u over een reële basis beschikt.

Illustratief voorbeeld

Situatie:

Een bakker, actief sinds 2015, geeft zijn inkomsten aan onder forfait. In 2024 brengt een belastingcontrole aan het licht dat zijn bankontvangsten 20% hoger liggen dan de forfaitaire inkomsten.

• Fiscus: Weigering van het forfait, met het argument dat het verschil significant is.
• Bakker: Bewijst dat 15% van het verschil afkomstig is van een persoonlijke storting (verkoop van een voertuig). Het werkelijke verschil op de bedrijfsinkomsten daalt tot 5%, wat de fiscus niet als significant beschouwt.

Conclusie: De bakker behoudt het voordeel van het forfait.

Tips en Aanbevelingen

1. Anticipeer op controles:

• Voer regelmatig een analyse uit van de inkomsten en de forfaitaire tarieven.
• Identificeer en documenteer alle niet-professionele inkomsten.

2. Blijf op de hoogte van wettelijke ontwikkelingen:

• Raadpleeg de handleidingen met forfaitaire tarieven die jaarlijks door de fiscus worden gepubliceerd.
• Pas uw aangifte aan op basis van de bijgewerkte drempels.

3. Werk samen met een boekhouder:

• De professional kan uw aangiften optimaliseren en u bijstaan in geval van een geschil, maar u moet hem daarbij helpen, want het gaat wel degelijk om een bilaterale relatie en de boekhouder kan uw realiteit alleen maar netjes weergeven!

4. Wees waakzaam na 2028:

• Bereid u voor op een overgang naar de aangifte op basis van werkelijke winsten.

Conclusie

Het belastingsforfait blijft een nuttig instrument om de aangifte van winsten te vereenvoudigen, maar de toepassing ervan is gebaseerd op strikte criteria en een rigoureuze controle. Om geschillen te vermijden, dient u een proactieve en gedocumenteerde aanpak van uw activiteiten te hanteren. In geval van onenigheid met de fiscus kan een goed beargumenteerde betwisting, ondersteund door solide bewijzen, de doorslag geven in uw voordeel.

Bronnen

• Wetboek van de Inkomstenbelastingen (WIB) : Artikelen 342 en volgende.
• Jurisprudentie: Antwerpen, 05.03.2019 ; Gent, 17.01.2024.
• Handleidingen met forfaitaire tarieven die jaarlijks door de belastingdienst worden gepubliceerd.