Koopkracht: de concrete impact van de Arizona-wetgeving op burgers, studenten, werknemers, zelfstandigen, managers, investeerders en gepensioneerden. Analyse en samenvatting!

Een regeringsakkoord dat u raakt: echt waar?

Studenten, werknemers, zelfstandigen, bedrijfsleiders, investeerders, gepensioneerden… Niemand ontsnapt aan de hervormingen voorgesteld door de federale regering van Arizona, waarvan het verklaarde doel is de koopkracht te “boosten” en aan te zetten tot (meer) werken. Als fiscalist bied ik u een leerrijke overzicht, waarbij ik zowel de positieve maatregelen als de aandachtspunten belicht. Deze lijst is niet volledig. Meer informatie in de originele nota.

De regering van Arizona kondigt een grootschalig project aan: fiscale hervorming (verhoging van de belastingvrije som, nieuwe belasting op meerwaarden, afschaffing van bepaalde aftrekken), herziening van de arbeidsmarkt (uitbreiding van nacht- en zondagswerk, beperking van de werkloosheidsuitkering tot twee jaar, recht op ontslag), aanpassing van de pensioenen (bonus-malus, afschaffing van de gezinsbijslag, aanpassing van de berekening voor ambtenaren) en bevordering van duurzame mobiliteit (lager btw-tarief op warmtepompen, einde van de voordelen voor fossiele ketels, enz.).

Deze veranderingen hebben een verschillende impact op iedereen. Om de impact te verduidelijken, heb ik ervoor gekozen om per profiel te ontcijferen wat er concreet verandert, de potentiële voordelen en de nadelen die men kan verwachten. Ten slotte heb ik voor elke categorie een “spotlights” maatregel aangegeven.

1. De maatregelen die iedereen betreffen

Wat verandert er

1. Verhoging van de belastingvrije som

• De eerste schijf van inkomsten die vrijgesteld zijn van belasting, vastgesteld op € 10.910 voor 2025 (aangifte 2026), zal verder stijgen.
• Doel: werk lonender maken en de belasting op het “basis” deel van het inkomen van elke belastingplichtige verlichten.

2. Vermindering van de bijzondere bijdrage sociale zekerheid (BBSS)

• De BBSS, die inkomsten boven een bepaald plafond trof, wordt verder verlaagd, met name voor de laagste lonen, in navolging van de verlagingen die in 2022 werden ingezet.
• Gevolg: een nettowinst van ongeveer € 100 per jaar (of iets meer afhankelijk van het inkomen).

3. Afschaffing of vermindering van fiscale aftrekken

• Giften: de aftrek gaat van 45% naar 30%.
• Einde van bepaalde “kleinere” aftrekken (investeringen in ontwikkelingsfondsen, rechtsbijstandverzekering, adoptiekosten, enz.).
• Het gehuwde quotiënt wordt gehalveerd voor niet-gepensioneerden tegen 2029, en de aftrek voor alimentatie daalt van 80% naar 50%.

4. Hervorming van de arbeidsmarkt

• Nachtarbeid vanaf middernacht (en niet meer 20u).
• Herinvoering van de proeftijd: een opzegtermijn van één week gedurende de eerste 6 maanden.
• Recht op ontslag (6 maanden werkloosheid één keer in de carrière).
• Uitgebreide flexi-jobs (tot € 18.000/jaar, maximum € 21/uur).

5. Mobiliteitsbudget en energieheffing

• Uitbreiding van het “mobiliteitsbudget voor iedereen” (auto, carpoolen, sociaal leasing, enz.).
• Btw van 6% gedurende vijf jaar voor warmtepompen, maar gestegen tot 21% voor fossiele ketels bij renovatie (woningen ouder dan 10 jaar).
• Overdraagbaarheid van bankrekeningnummers in studie.

De “spotlight” maatregel

• Maaltijdcheques verhoogd tot € 12 (in plaats van 8): een direct voordeel, elke maand zichtbaar, ook al verdwijnen tegelijkertijd andere cheques (ecocheques, cultuurcheques) geleidelijk.

Mijn mening als fiscalist

• Positief punt: Al deze maatregelen proberen het werk te stimuleren (zelfs als ze enkele vrijstellingen opofferen) door het nettoloon iets te verhogen.
• Negatief punt: De afschaffing van vele aftrekken dreigt mensen te benadelen die op deze fiscale voordelen rekenden (giften, rechtsbijstandverzekering, enz.). De toegenomen flexibiliteit kan een zware last betekenen voor het privéleven.

2. Student

Wat verandert er

1. Leeftijd voor toegang tot studentenarbeid verlaagd tot 15 jaar

• Voorheen kon men al werken op 15-jarige leeftijd onder zeer specifieke voorwaarden. Vanaf nu wordt deze limiet de nieuwe norm (sommige soorten onderwijs moeten nog worden geverifieerd).
• Doel: de geleidelijke toegang van jongeren tot de arbeidsmarkt vergemakkelijken.

2. Uurquota verhoogd tot 650 uur per jaar

• De tijdelijke limiet (600 uur) wordt permanenter en stijgt tot 650.
• Gevolg: meer mogelijkheden om gedurende het jaar een klein kapitaal op te bouwen.

3. Wachttijd voor integratie-uitkeringen

• Verlaagd tot 156 dagen (tegenover 310 voorheen) om een uitkering te ontvangen, maar deze uitkering is niet meer mogelijk na een jaar.
• Doel: jongeren aanmoedigen om snel een vaste baan te vinden.

4. Fiscale limiet om ten laste te blijven van de ouders

• Verhoogd tot € 12.000 netto/jaar, wat het vorige plafond (6.000 €) verdubbelt.
• Studenten kunnen zo meer werken zonder dat hun ouders hun voordelen (kinderbijslag, beurs) verliezen.

De “spotlight” maatregel

• 650 toegestane uren studentenarbeid: dit is een serieuze financiële stimulans voor studenten die meer uren (en dus meer inkomsten) willen combineren.

Mijn mening als fiscalist

• Positief punt: Jongeren winnen aan financiële autonomie, zonder dat de rechten van de ouders automatisch verloren gaan.
• Negatief punt: De strikte beperking van de integratie-uitkeringen (maximum één jaar) kan hard aankomen bij degenen die moeite hebben om in economisch moeilijke tijden een eerste baan te vinden.

3. Werknemer

Wat verandert er

1. Verhoging van het nettoloon

• Via de verhoging van de belastingvrije som, de (gematigde) verlaging van de BBSS en een versterking van de werkbonus.
• De ambitie is dat een werknemer “altijd € 500 netto meer” verdient dan een inactieve persoon.

2. Versterkte flexibiliteit

• Einde van het begrip “nachttarief” vanaf 20u: vanaf nu is het vanaf middernacht, waardoor de toepassing van de toeslag wordt uitgesteld.
• Heringevoerde proeftijd: een contract kan worden beëindigd met een opzegtermijn van één week gedurende de eerste zes maanden.
• Mogelijke jaarlijkse arbeidstijd (accordeontijden, minder verplichting tot vaste wekelijkse uren).

3. Recht op ontslag

• Geldig één keer in de carrière, voor een werknemer die minstens tien jaar gewerkt heeft.
• Geeft recht op zes maanden werkloosheidsuitkering (een mogelijke verlenging indien de persoon een opleiding volgt in een beroep met tekort).

4. Overuren

• 180 fiscaal voordelige uren (gunstiger tarief).
• Een “aantrekkelijk” systeem voor 360 vrijwillige overuren (waarvan 240 zonder toeslag, maar netto=bruto).
• Doel: bedrijven meer flexibiliteit geven en werknemers een aanvullend inkomen.

De “spotlight” maatregel

• ​Verhoogde minimumlonen : Arizona belooft verhogingen in twee stappen, met een compensatiemechanisme om te voorkomen dat werkgevers te zwaar worden belast.​

Mijn mening als fiscalist

• Positief punt: De verhoging van het nettoloon, vooral voor laagbetaalden, verhoogt de koopkracht en stimuleert de werkgelegenheid.
• Negatief punt: De toegenomen flexibiliteit (met name de afschaffing van de toeslag voor middernacht) kan de extra vergoeding die men van “avondwerk” verwachtte verminderen. Het recht op ontslag kan, indien niet goed geanticipeerd, leiden tot een precaire situatie.

4. Zelfstandige

Wat verandert er

1. Gehuwde quotiënt gehalveerd tegen 2029

• Het gehuwde quotiënt maakte het tot nu toe mogelijk om een deel van de beroepsinkomsten op de partner met een laag inkomen te verlagen.
• Uiteindelijk zal dit fiscaal voordeel (vaak nuttig voor zelfstandigen wier partner weinig of niet werkt) vrijwel verdwijnen.

2. Afschaffing van de aftrek van de hypothecaire rente (behalve voor de eigen woning)

• Als u een lening hebt afgesloten voor de aankoop van een bedrijfsruimte of een beleggingspand, kunt u de rente niet meer aftrekken van uw belastbaar inkomen.
• Dit kan de fiscale druk verhogen voor degenen die op deze aftrek rekenden om hun belastbaar inkomen te verlagen.

3. Vereenvoudigende maatregelen

• Zelfstandigen kunnen ook genieten van het mobiliteitsbudget.
• De ecocheques, cultuurcheques verdwijnen, maar de maaltijdcheques kunnen stijgen tot € 12 (indien ze zich een gelijkaardige status als werknemer in hun bedrijf toekennen, indien van toepassing).

4. Afstemming op andere hervormingen

• Gelijkaardige periodes (ziekte, zwangerschapsverlof): men verwacht meer details over de manier waarop ze zullen worden behandeld voor het pensioen of de sociale bijdragen.

De “spotlight” maatregel

• Verlengd plafond voor de aftrekbaarheid van hybride voertuigen: tot 75% in 2027, vooraleer te dalen. Dit kan nog steeds een troef zijn voor zelfstandigen die in dit type voertuigen investeren.

Mijn mening als fiscalist

• Positief punt: Zelfstandigen genieten, net als werknemers, van een verhoogde belastingvrije som en een verlaagde BBSS. “Schone” voertuigen blijven nog enkele jaren fiscaal interessant.
• Negatief punt: Het gehuwde quotiënt was een pijler van optimalisatie voor veel koppels van zelfstandigen, de verlaging ervan zal de belasting verzwaren. Bovendien is het einde van de aftrek van de rente voor een beleggingspand of een professioneel atelier een aanzienlijk inkomstenderving.

5. Bedrijfsleider

Wat verandert er

1. Nieuw loonbeleid

• De drempel van € 45.000 om te genieten van het verlaagde ISoc-tarief (20%) wordt verhoogd tot minimum € 50.000 en zal worden geïndexeerd.
• De voordelen in natura (bedrijfswagen, dienstwoning, enz.) mogen niet meer dan 20% van het bruto salaris van de bedrijfsleider bedragen (daarboven worden ze opnieuw als belastbaar inkomen opgenomen).

2. Carried interest (investeerder-bedrijfsleider)

• Afzonderlijk tarief van 30% voor deze vorm van beloning die is geïndexeerd op de prestaties van de fondsen (private equity, enz.).
• Tot nu toe werd voor bepaalde constructies 15% (als dividend beschouwd) of 50% (als herkwalificatie tot beloning) toegepast. Vanaf nu zou een stabieler kader worden voorgesteld.

3. Auteursrechten voor software

• Het regime (15% tot ± € 73.000) wordt opnieuw ingevoerd voor ontwerpers van computerprogramma's, waarmee de uitsluiting van 2023 wordt tenietgedaan.
• Een enorm voordeel voor IT-bedrijven en innovatieve startups.

4. Exit tax en RDT-regeling

• Bevestiging van een belasting in geval van emigratie van het bedrijf (fictieve vereffening).
• De RDT-aftrek (definitief belast inkomen) wordt een vrijstelling, met verhoging van de deelnemingsdrempel (€ 4 miljoen voor grote ondernemingen), mits financiële immobilisatie.

De “spotlight” maatregel

• Plafond voor voordelen in natura: een belangrijke verandering voor degenen die tot nu toe kozen voor een bescheiden nettoloon en compenseerden met voordelen in natura (woning, auto, enz.). Een echte culturele verandering in het vooruitzicht.

Mijn mening als fiscalist

• Positief punt: De terugkeer van het auteursrechtenregime voor software wordt zeer gewaardeerd in de digitale economie. De carried interest van 30% verduidelijkt de situatie voor fondsbeheerders.
• Negatief punt: Het plafond van 20% voordelen in natura vereist een herziening van de loonstrategie. De “exit tax” is nog onduidelijk op bepaalde punten (compatibiliteit met het Europese recht, enz.).

6. Investeerder

Wat verandert er

1. Belasting op meerwaarden (solidariteitsbijdrage)…

• Belasting van 10% op financiële winsten (aandelen, crypto, enz.), buiten normaal vermogensbeheer.
• Jaarlijkse vrijstelling van € 10.000 om kleine beleggers te beschermen.
• Verliezen alleen aftrekbaar in hetzelfde jaar (geen overdracht).

2. … progressief voor belangrijke participaties (≥20%)

• € 1 miljoen vrijstelling.
• 1,25% tussen € 1 en € 2,5 miljoen, dan 2,5%, 5% en 10% boven € 10 miljoen.
• Het idee is om de oprichters van bedrijven te begunstigen die een aanzienlijk belang doorverkopen.

3. Belasting op effectenrekeningen

• Gehandhaafd op 0,15%.
• Maar de regering wil de strijd tegen ontwijkingsstrategieën versterken (rekeningen opsplitsen, enz.).

4. Einde van de aftrek van hypothecaire rente

• Meerdere eigenaars kunnen de rente op hun beleggingspanden niet meer aftrekken, waardoor het voordeel van verhuur onroerend goed sterk wordt verminderd (deels al op regionaal niveau).

De “spotlight” maatregel

• Het einde van de Belgische uitzondering: tot nu toe waren meerwaarden op effecten niet of nauwelijks belast (behalve speculatie). Vanaf nu is het een standaardtarief van 10%, hoger dan nul, weliswaar, maar nog steeds bescheiden in vergelijking met het Europese gemiddelde.

Mijn mening als fiscalist

• Positief punt: Het tarief van 10% blijft concurrerend ten opzichte van bepaalde landen die meerwaarden meer belasten. De vrijstelling van € 10.000 beschermt bescheiden beleggers.
• Negatief punt: De regels stapelen zich op (tarief op meerwaarden 10%, RDT, belasting effectenrekeningen…), waardoor het systeem complexer wordt. De strikte beperking van de aftrekbaarheid van verliezen tot het lopende jaar is teleurstellend voor actieve handelaren. Wat de afschaffing van de aftrek van hypothecaire rente betreft, is dit een zware klap voor wie in meerdere panden investeert.

7. Gepensioneerde

Wat verandert er

1. Bonus-malus pensioen

• Voortijdig stoppen met werken impliceert een geleidelijke verlaging van het pensioen (tot 5%/jaar na 2040).
• Omgekeerd geeft doorwerken recht op een bonus (2%, 4%, dan 5%).
• Doel: mensen aanmoedigen om langer te werken.

2. Vermindering van gelijkaardige periodes

• Na meer dan 40% van de carrière in 2026 (dan 20% in 2031), zullen inactiviteitsperiodes (werkloosheid, tijdskrediet, enz.) niet meer meetellen voor de pensioenberekening.
• Men wil zo de carrière “verdichten”.

3. Geleidelijke afschaffing van gezinsbijslagen, overlevingspensioenen, echtscheidingsregelingen

• Uiteindelijk zullen deze systemen verdwijnen en vervangen worden door een overgangsuitkering voor de overlevende partner of andere formules.
• Doel: harmonisatie tussen werknemers, zelfstandigen en ambtenaren.

4. Afstemming van het pensioen van ambtenaren

• Militairen, NMBS-personeel, enz. zullen hun voordelige regelingen jaarlijks met een jaar zien afnemen vanaf 2027.
• Ambtenaren met een statutaire aanstelling zullen het pensioen berekenen op basis van een bredere basis (uiteindelijk het gemiddelde van 45 jaar carrière).

5. Halftijds pensioen

• Mogelijk op 60-jarige leeftijd, indien aan de voorwaarden voor een vroegtijdig pensioen is voldaan. Men ontvangt een half pensioen en werkt halftijds.

De “spotlight” maatregel

• Malus voor vroegtijdig pensioen en bonus voor verlenging: het is de allereerste keer dat een spiegelbeeld systeem wordt opgezet. De winst of de boete kan oplopen tot enkele procenten per jaar, wat zeker niet te verwaarlozen is.

Mijn mening als fiscalist

• Positief punt: De bonus moedigt mensen die dat willen echt aan om hun carrière te verlengen, terwijl ze een hoger pensioen ontvangen.
• Negatief punt: De voorwaarden worden strenger om een volledig pensioen te krijgen, met de vermindering van gelijkaardige periodes. Personen die lange onderbrekingen hebben gekend, lopen het risico een aanzienlijke financiële impact te ondervinden. Het verdwijnen van gezinsbijslagen/overlevingspensioenen is een uitdaging voor bepaalde iets oudere huishoudens.

Conclusie

Samengevat betekent Arizona grote veranderingen voor de fiscaliteit en de arbeidsmarkt in België. Als we de belangrijkste pijlers samenvatten:

1. Meer werken stimuleren: verhoging van de nettolonen, verkorting van de duur van de werkloosheidsuitkering, uitgebreide flexi-jobs, stimulansen voor het verlengen van de carrière (pensioenbonus).
2. Fiscale voordelen beperken: gedeeltelijk einde van het gehuwde quotiënt, verlaging van de aftrek voor giften, minder aftrekbare alimentatie, einde van de aftrekbaarheid van hypothecaire rente (behalve voor de eigen woning).
3. Bredere belasting: meerwaarden met 10%, versterkte controle van effectenrekeningen, enz.
4. Geleidelijke afbouw van bepaalde regelingen: gezinsbijslagen, specificiteit militairen/NMBS, enz.

Afhankelijk van uw profiel (student, werknemer, zelfstandige, bedrijfsleider, investeerder, gepensioneerde) zult u in deze maatregelen soms een verlichting (hoger nettoloon, hogere maaltijdcheques…), soms een nieuwe beperking (belasting op meerwaarden, einde van aftrekken…) vinden. Het belangrijkste is om deze veranderingen goed te anticiperen en zo nodig uw financiële of professionele organisatie te herzien.

Vanuit strikt fiscaal oogpunt komt België dichter bij landen waar kapitaal systematischer wordt belast. Voor huishoudens en bedrijven is het een “geven en nemen”: men neemt aan de ene kant (einde van aftrekken of bepaalde voordelen) en men geeft aan de andere kant (verhoging van de belastingvrije som, hogere nettolonen). De overgangsmaatregelen en de wetgevende preciseringen moeten nauwlettend worden gevolgd, aangezien bepaalde hervormingen nog niet in hun modaliteiten zijn afgerond.

Hoe dan ook, op de hoogte blijven en uw patrimoniale of professionele strategie aanpassen aan deze hervormingen lijkt essentieel om uw koopkracht te behouden (of zelfs te optimaliseren).