De hervormde ‘btw-ketting’ – (opnieuw) uitstel van de implementatie

Met de hervorming van de btw-ketting voert de wetgever een reeks nieuwe compliance- en proceduremaatregelen in op vlak van btw, die een merkbare impact zullen hebben voor btw-belastingplichtigen. De inwerkingtreding werd aanvankelijk uitgesteld van 2024 naar 2025 omwille van de IT-implementatie. Na verscheidene administratieve verduidelijkingen, stelt de btw-administratie in de circulaire 2025/C/6 nu 1 oktober 2025 voorop als streefdatum. Bovendien lijken bepaalde administratieve toleranties die aanvankelijk de schop op gingen toch te worden behouden.

Wat wijzigt er (en wanneer)?

Compliance

De hervorming van de btw-ketting beoogt de volgende veranderingen binnen het btw-landschap:

• Afschaffing van de btw-rekening-courant en daarmee samenhangend de bijzondere rekeningen die worden opgemaakt bij niet (tijdige) indiening van de btw-aangifte of niet-betaling van btw-schulden. De rekening-courant blijft toegankelijk tot 1 oktober 2025.

• De terugbetaling van het btw-tegoed dat werd aangevraagd via de periodieke btw-aangifte gebeurt voor kwartaalaangevers ten laatste op het einde van de derde maand volgend op het aangiftetijdvak van de periodieke btw-aangifte. Voor maandaangevers wordt deze termijn vanaf 1 januari 2025 verkort tot de tweede maand volgend op het aangiftetijdvak van de periodieke btw-aangifte. Indien de belastingplichtige echter de terugbetaling van zijn btw-tegoed (van min. € 50) aanvraagt via de provisierekening, wordt het aangevraagde bedrag binnen de maand na dat verzoek terugbetaald (noteer evenwel dat voor de plaatsing van het tegoed op de Provisierekening, volgend op de indiening van de btw-aangifte, ook een termijn van 3 resp. 2 maanden volgend op het aangiftetijdvak geldt)
  
  
• De versnelde maandelijkse teruggaafprocedure wordt automatisch van toepassing voor alle maandaangevers (niet langer beperkt tot starters). Er dient dus niet langer een maandelijkse teruggaafvergunning te worden aangevraagd. De vergunning voor maandelijkse teruggave wordt vanaf 1 januari 2025 afgeschaft.
  
  
• Invoering van de Provisierekening btw ter vervanging van de btw-rekening-courant. Dit beheersinstrument wordt enkel gebruikt voor btw-kredieten die niet onmiddellijk worden teruggevraagd. De belastingplichtige kan deze tegoeden via de provisierekening terugvragen of aanwenden voor de betaling van toekomstige btw-schulden. Tot 1 oktober 2025 blijft de rekening-courant toegankelijk om tegoeden te raadplegen. Vanaf begin november 2025 beheert de belastingplichtige zijn tegoeden via de provisierekening. De rekening-courant zal dan definitief ontoegankelijk zijn.
  
  
• Invoering van een vervangende btw-aangifte bij aanhoudende niet-indiening van de periodieke btw-aangiften. Deze btw-aangifte wordt automatisch opgesteld na een termijn van 3 maanden volgend op het aangiftetijdvak. De verschuldigde btw wordt gebaseerd op het hoogst verschuldigde btw-bedrag in rooster 71 van de btw-aangiften van de voorbije 12 maanden (met een minimum van € 2.100).
  
  
• Belastingplichtigen zullen de btw-schulden onder de hervormde btw-ketting ook via domiciliëring kunnen voldoen. Betaling via domiciliëring zal pas begin 2026 beschikbaar zijn.
  
  
• Ingevolge de nieuwe teruggaafprocedure kunnen belastingplichtigen via de btw-aangifte enkel nog teruggaaf vragen van het btw-krediet dat resulteert uit de betreffende periodieke btw-aangifte (rooster 72), en dit indien aan de voorwaarden wordt voldaan (o.a. minimum € 50). Voor alle periodieke aangiften die vóór 1 oktober 2025 zijn ingediend, kan men nog steeds de terugbetaling van het btw-tegoed vragen zoals in het systeem van de rekening-courant door eenvoudigweg het vakje voor terugbetalingsverzoek in de aangifte aan te vinken.
  
  Tot 1 oktober 2025 heeft men ook de mogelijkheid om op elk moment, ook buiten de aangifte om, de terugbetaling van het tegoed aan te vragen. Als de belastingplichtige deze terugbetaling niet aanvraagt, wordt vanaf begin oktober 2025 het volledige tegoed op de rekening-courant overgeboekt naar de provisierekening. U kunt vanaf begin november 2025 op elk moment de terugbetaling ervan aanvragen via MyMinfin.

• De versnelde maandelijkse teruggaafprocedure wordt automatisch van toepassing voor alle maandaangevers (niet langer beperkt tot starters). Er dient dus niet langer een maandelijkse teruggaafvergunning te worden aangevraagd. De vergunning voor maandelijkse teruggave wordt vanaf 1 januari 2025 afgeschaft.

• De terugbetaling van het btw-tegoed dat werd aangevraagd via de periodieke btw-aangifte gebeurt voor kwartaalaangevers ten laatste op het einde van de derde maand volgend op het aangiftetijdvak van de periodieke btw-aangifte. Voor maandaangevers wordt deze termijn vanaf 1 januari 2025 verkort tot de tweede maand volgend op het aangiftetijdvak van de periodieke btw-aangifte. Indien de belastingplichtige echter de terugbetaling van zijn btw-tegoed (van min. € 50) aanvraagt via de provisierekening, wordt het aangevraagde bedrag binnen de maand na dat verzoek terugbetaald (noteer evenwel dat voor de plaatsing van het tegoed op de Provisierekening, volgend op de indiening van de btw-aangifte, ook een termijn van 3 resp. 2 maanden volgend op het aangiftetijdvak geldt).

Procedure

• Vanaf 1 januari 2025 worden de boetes aangepast. Bij niet-betaling of laattijdige betaling wordt een proportionele geldboete van respectievelijk 5%, 10% of 15% opgelegd, afhankelijk of de aangifte tijdig werd ingediend. Voor deze wijziging was dit 15%, maar enkel na aanmaning tot betaling door de btw-administratie. Bij niet-indiening of laattijdige indiening worden progressieve niet-proportionele geldboetes opgelegd, afhankelijk van het aantal eerdere overtredingen (€ 500 – € 5.000 per aangifte).
  
  De btw-administratie lijkt haar aanvankelijk strikte houding wel enigszins te matigen in geval van uitzonderlijke omstandigheden bij laattijdige indiening en/of betaling. Zo wordt een kwijtschelding van de boete bij een (eenmalige) laattijdige indiening ingeschreven in het btw boetebeleid (indien aan de voorwaarden wordt voldaan). Ingeval van laattijdige betaling wordt er rekening gehouden met de betalingen ontvangen op de 10e dag van de maand volgend op de betalingsdatum (20e of 25e), indien de rechten van de Schatkist niet in gevaar zijn en de laattijdige betaling niet te wijten is aan de belastingplichtige zelf. Het is nog onduidelijk hoe men dit in de praktijk zal monitoren.
  
  
• De rekeningnummers voor de betaling van de btw zijn gewijzigd. Er zullen twee rekeningnummers gehanteerd worden:
  
  
  • één rekeningnummer zal dienen voor de gebruikelijke betaling van de verschuldigde btw
  • het andere rekeningnummer zal dienen van zodra de FOD Financiën een uitvoerbare titel heeft of wanneer er een specifieke btw-schuld moet worden betaald.
    
    
• De nieuwe rekeningnummers mogen pas vanaf 1 oktober 2025 worden gebruikt. Tot die datum blijven de oude rekeningnummers van toepassing. Na 1 oktober 2025 zullen betalingen die nog op de oude rekeningnummers worden gedaan, automatisch worden doorgestuurd naar het nieuwe juiste rekeningnummer.
  
  
• Een andere belangrijke procedurele wijziging betreft de invoering van een wettelijke antwoordtermijn, die voor btw op vandaag nog niet bestond, van één maand bij vragen om inlichtingen op vlak van btw, tenzij er wettige redenen kunnen worden voorgelegd. Deze termijn kan worden beperkt tot 10 dagen bij een teruggaafcontrole of indien de rechten van de Schatkist in het gedrang zijn.

Het btw-team van Tiberghien assisteert u graag bij eventuele (praktische) vragen inzake de hervormde btw-ketting.