Nauwelijks animo voor vierdagenweek in Belgische ondernemingen

Bijna 0,8% van de Belgische werknemers werkt volgens het regime van de vierdagenwerkweek, waarbij ze vier dagen werken én hun voltijds loon behouden. Iets minder dan 3% van de bedrijven heeft iemand in dienst die werkt volgens het systeem van de vierdagenwerkweek.

Dit blijkt uit een recente analyse door hr-expert Acerta Consult, nu de resultaten verwacht worden van de pilootstudie naar de vierdagenweek door het Federaal Planbureau. “Het vierdagenmodel blijft een uitzondering op onze arbeidsmarkt”, aldus de experten van Acerta Consult.

Voltijdse vierdagenwerkweek blijft randfenomeen

Het Federaal Planbureau en de UGent onderzochten het voorbije jaar de impact van de vierdagenwerkweek met behoud van voltijds loon op onze arbeidsmarkt, naar het idee van de Arbeidsdeal uit 2022. Nu de resultaten van die pilootstudie verwacht worden, onderzocht hr-expert Acerta Consult of de maatregel reeds ingang gevonden heeft in het Belgische bedrijfsleven. Wat blijkt? De voltijdse vierdagenwerkweek blijkt een weinig voorkomend fenomeen. Slechts 0,8% van de werknemers werkt volgens een vierdagensysteem met behoud van voltijds loon. Het systeem is iets gebruikelijker onder arbeiders (0,96%) dan onder bedienden (0,69%).

Figuur 1: Percentage werknemers (arbeiders, bedienden en samen) met een voltijds contract van onbepaalde duur en een vierdagenwerkweek – cijfers Acerta op 31 december, behalve op 31 maart voor 2025)

Liesbeth Goethals, juridisch experte bij Acerta Consult: “Voltijdse vierdagenwerkweken zijn niet nieuw en bestonden in sommige sectoren ook al voor de Arbeidsdeal. Je zou verwachten dat het systeem door de Arbeidsdeal een boost zou kennen, maar dat blijkt niet het geval. Hoewel de percentages stijgen, blijven ze laag. Een voltijdse werkweek op 4 dagen presteren, betekent lange dagen, wat niet voor iedereen en in elke sector haalbaar is. Er zijn alternatieven om slechts vier werkdagen te werken zoals 1/5de ouderschapsverlof, waarbij werknemers een uitkering krijgen voor de vijfde werkdag en de werkdagen niet langer zijn. De Arbeidsdeal biedt een optie voor degenen die niet aan de voorwaarden voor een ouderschapsverlof voldoen en hun werkweek anders willen indelen. Maar het wordt tot op heden weinig gebruikt.”

Meer animo bij grotere bedrijven

Ook het aantal bedrijven waarin de vierdagenweek in meer of mindere mate door werknemers wordt gebruikt, ligt laag. 2,85% van de Belgische bedrijven heeft minstens één werknemer die in een voltijdse vierdagenweek werkt. Dit is het resultaat van een gestage toename, maar blijft een klein aandeel. Bij grote werkgevers is het waarschijnlijker dat je iemand ontmoet die vier dagen per week fulltime werkt. Vier op de tien bedrijven met meer dan 500 werknemers (39,2%) hebben minstens één voltijdse werknemer die volgens het vierdaagse regime werkt. In ondernemingen met 200 tot 500 werknemers is dit voor 19,3% het geval.

Figuur 2: Percentage werkgevers met medewerker(s) in de voltijdse vierdagenwerkweek (op 31 december, behalve op 31 maart voor 2025) en volgens grootte werkgever voor 2025 - cijfers Acerta

Liesbeth Goethals: "Het is niet verrassend dat het vierdagenregime vaker voorkomt in grote of zeer grote ondernemingen. Deze bedrijven hebben doorgaans meer mogelijkheden om de continuïteit te waarborgen en alles administratief te verwerken. Toch blijft het om een beperkt aantal bedrijven gaan: slechts 2,85% biedt het regime aan. Binnen die kleine groep is het vooral bij grote ondernemingen dat het gebruik voorkomt — daar maakt ongeveer 40% er gebruik van voor minstens één werknemer. Het blijft dus een weinig toegepast systeem. Ook voor werknemers in kmo’s kan de behoefte ontstaan om alternatieven voor de traditionele vijfdaagse werkweek te verkennen. Het meest recente regeerakkoord biedt ruimte voor 'flexibelere vormen van werken', maar het valt nog af te wachten welke concrete uitwerking die flexibele werkvormen zullen krijgen.”

Over de cijfers

De percentages zijn gebaseerd op de werkelijke cijfers van 224.000 werknemers met een voltijdse arbeidsovereenkomst, in dienst bij 20.000 werkgevers uit de private sector. Voor 2021 t.e.m. 2024 zijn het de cijfers van 31 december, voor 2025 zijn het de cijfers van 31 maart. De steekproef weerspiegelt de Belgische privé-arbeidsmarkt voor statuut, geslacht, leeftijd, werkregime, regio en omvang van ondernemingen.