Effectentaks (TCT): welke toekomstperspectieven?

De effectentaks (TCT) blijft evolueren onder invloed van politieke hervormingen en aanbevelingen van controleorganen zoals het Rekenhof.

Het project van de “Supernota” van Bart De Wever en de recente suggesties van het Rekenhof met betrekking tot fiscaal misbruik kunnen leiden tot aanzienlijke wijzigingen in deze belasting.

In dit artikel worden de toekomstperspectieven van de TCT in België besproken.

Nieuwe versie van de “Supernota” van Bart De Wever

De “Supernota” van Bart De Wever stelt enkele aanpassingen voor aan de TCT, waaronder een tijdelijke verhoging van het tarief. De belangrijkste punten zijn:

• Verhoging van het tarief: Het TCT-tarief zou tijdelijk worden verhoogd van 0,15% naar 0,20%, met de bedoeling om op korte termijn meer belastinginkomsten te genereren.
• Terugkeer naar het oorspronkelijke tarief: Deze verhoging zou echter tijdelijk zijn. Zodra de inkomsten uit de verbreding van de belasting op roerende inkomsten de inkomsten uit de TCT overtreffen, zou het tarief terugkeren naar 0,15%.

Dit mechanisme is bedoeld om een stabiele inkomstenstroom voor de staat te garanderen, terwijl de impact van de TCT op lange termijn voor de belastingplichtigen wordt beperkt.

Overname van de aanbevelingen van het Rekenhof: vermoeden van misbruik

In haar recente rapport heeft het Rekenhof enkele aanbevelingen gedaan die de TCT grondig kunnen wijzigen.

De wetgever zou deze aanbevelingen kunnen overnemen, zoals eerder gebeurde bij de hervorming van de Kaaimantaks eind 2023. Een van de belangrijkste voorstellen is de invoering van een weerlegbaar vermoeden van misbruik in twee specifieke situaties:

• Splitsing van effectenrekeningen: Wanneer een belastingplichtige meerdere effectenrekeningen opent bij dezelfde financiële instelling om te voorkomen dat de waarde van een enkele rekening boven de 1 miljoen euro uitkomt.
• Conversie van effecten: De omzetting van gedematerialiseerde effecten naar effecten op naam, een praktijk die vaak wordt toegepast om aan de TCT te ontsnappen.

Verandering van paradigma

Volgens deze aanbeveling zou de belasting automatisch worden ingehouden door de bank wanneer een effectenrekening wordt gesplitst of effecten worden geconverteerd. Het is dan aan de belastingplichtige om aan te tonen dat deze handelingen om niet-fiscale redenen zijn uitgevoerd (bijvoorbeeld een herstructurering van het vermogen als gevolg van een echtscheiding of overlijden). Deze benadering verlegt de bewijslast en maakt het voor de fiscus eenvoudiger en efficiënter om de TCT te handhaven.

De fiscus zou dan niet langer verplicht zijn om aan te tonen dat er sprake is van “fiscaal misbruik”. Dit zou een belangrijke verschuiving betekenen in de toepassing van de TCT en zou het toezicht op de belastingplichtigen verscherpen, terwijl de inning van de belasting wordt geautomatiseerd.

Vermijden van nieuwe afwijzing door het Grondwettelijk Hof

De wetgever moet echter voorzichtig zijn. Het Grondwettelijk Hof heeft in een arrest van 27 oktober 2022 al specifieke anti-misbruikbepalingen van de TCT vernietigd wegens schending van het legaliteits- en voorspelbaarheidsbeginsel. Toekomstige wijzigingen moeten dus zorgvuldig worden geformuleerd om een nieuwe afwijzing te voorkomen.

Conclusie

De effectentaks is in volle ontwikkeling, met voorstellen om het tarief tijdelijk te verhogen en een vermoeden van misbruik in te voeren voor bepaalde handelingen. Als deze aanbevelingen worden overgenomen, zal dit leiden tot een versterking van de controlemechanismen en een vereenvoudiging van de taak voor de fiscus.

De wetgever moet er echter voor zorgen dat deze wijzigingen in overeenstemming zijn met de principes van legaliteit en voorspelbaarheid om nieuwe juridische uitdagingen te voorkomen.